به نام او كه اول است و آخر

بد نيست قبل از شروع به فعاليت اين وبلاگ چند سطري در رابطه با هدف اصلي ايجاد آن با خوانندگان محترم در ميان گذاشته شود. يكي از مشكلات بزرگ موجود در صنايع اين سرزمين (مخصوصا صنعت نفت و گاز) پديده‌ي خوردگي است و ساليانه هزينه‌هاي زيادي به دليل در دسترس نبودن اطلاعات مربوطه، به سيستم تحميل مي‌شود. به اين دليل، به‌نظر مي‌رسد جاي يك مرجع علمي ـ تخصصي براي به‌اشتراك گذاري تجربيات مربوط به خوردگي به زبان فارسي بسيار خالي است. به اين منظور راه‌اندازي يك وبلاگ مي‌تواند نقطه آغازي براي رسيدن به اين هدف باشد. در حقيقت، يكي از هدف‌هاي اصلي راه‌اندازي اين وبلاگ در ميان گذاشتن تجربيات صنعتي افراد مختلف است. به‌همين دليل، ما ـ جمعي از مهندسين خوردگي ـ تصميم گرفته‌ايم تا تجربيات خود را در اين وبلاگ به‌اشتراك گذاشته و بسيار خوشحال خواهيم شد كه شما نيز در اين فعاليت شركت كنيد. به اين ترتيب فرآيند آموزش، ادامه‌دار و هدف‌مند خواهد شد. شايد به اين طريق اين امكان فراهم شود تا اين گفته‌ي حكيم ابوالقاسم فردوسي

چو گويي كه وام خرد توختم همه هر چه‌ بايستم، آموختم

يكي نغز بازي كند روزگار كه بنشاندت نزد آموزگار

را هميشه سر لوحه كارها قرار داده و در راستاي بهبود فعاليت‌ها گام برداشده شود.

سيستم نام‌گذاري استانداردهاي NACE تركيبي از اعداد و حروف، به صورت زير است.

XX XX XX-XX

دو كاراكتر اول، مشخص كننده‌ گروهي است كه استاندارد مربوطه در آن قرار دارد. استانداردهاي NACE در سه دسته تقسيم‌بندي مي‌شوند كه در زير به آن، اشاره شده است.

MR (Material Requirement)

TM (Test Method)

RP (Recommended Practice)

لازم به ذكر است كه از سال 2007 به بعد، RP به SP تغيير نام داده‌است:

SP (Standard Practice)

استانداردهايي كه با MR آغاز مي‌شوند به شرايط ماده مورد استفاده در محيط خاص اشاره مي‌نمايند. به‌عنوان مثال MR 0175 مربوط به نيازمندي‌ها و الزامات مربوط به فولادها در محيط حاوي سولفيد هيدروژن در صنايع بالادستي است. استاندارد MR 0103 اين الزامات را براي فولاد كربني در محيط ترش در صنايع پائين‌دستي بيان مي‌كند. استانداردهاي نام‌گذاري شده با TM روش‌هاي آزمايش (تست متد) را معرفي مي‌كنند. به‌عنوان مثال روش انجام آزمايش‌هاي SSC يا SOHIC در استانداردهايي مطرح مي‌شوند كه با اين نام آغاز مي‌شوند. كد SP مربوط به تجربيات موفق صنعتي در يك مورد خاص، مثلا حفاظت كاتدي لوله‌هاي مدفون در خاك يا جلوگيري از ترك‌دار شدن فولاد، در حين سرويس است.

چهار كاراكتر بعدي شامل چهار رقم است كه نشان‌دهنده‌ي سال انتشار استاندارد هستند. مثلا شماره‌ي استاندارد SP0170 مشخص مي‌كند كه اين استاندارد، اولين استاندارد (01 نشان‌دهنده‌ي اين مطلب است) SP چاپ شده در سال 1970 (70 نشان دهنده‌ي اين مطلب است)‌ است. استاندارد SP0472 نشان دهنده‌ي چهارمين استاندارد SP چاپ شده در سال 1972 است. دو كاراكتر آخر نيز نشان دهنده‌ي سالي است كه آخرين ويرايش، بر روي استاندارد انجام شده است. به عنوان مثال آخرين ويرايش بر روي استاندارد RP0170-97 در سال 1997 انجام شده است.

در بسياري از موارد يك مهندس خوردگي نياز به قضاوت و نتيجه‌گيري در مورد يك پديده يا رخداد دارد. ارائه دلايل منطقي جهت توجيه بروز يا پيش‌بيني يك پديده مرتبط با خوردگي يكي از مهم‌ترين وظايف يك مهندس خوردگي در سايت است كه براي انجام اين فرآيند، تجربه و دانش كافي ضروري به‌نظر مي‌رسد. براي بالا بردن دانش خوردگي بايد در ابتدا مطالب موجود در كتب و مقالات مرتبط، مطالعه شده و پايه‌اي براي تجزيه و تحليل شرايط ايجاد شود. البته براي كاركردن به‌صورت موفق در صنعت، اين ميزان از دانش كافي نيست. از آن‌جائيكه در بسياري از موارد كارها به‌شكلي پيش مي‌رود كه نياز به ارائه يك قضاوت دقيق وجود دارد، يا شرايطي كه در آن نياز به تصميم‌گيري قاطع احساس مي‌شود، براي جلوگيري از هر گونه اعمال نظر شخصي، اطلاع از استانداردهاي مرتبط، ضروري مي‌نمايد. در حقيقت استانداردها حداقل شرايط لازم براي كاركرد ايمن و بدون مشكل را در صنعت ارائه مي‌كنند تا به‌اين نحو در كل دنيا شرايط صنعتي به‌نحو قابل قبولي باشد.

با اين توضيحات به‌نظر مي‌رسد يك مهندس موفق، شخصي است كه علاوه بر داشتن اطلاعات كافي در مورد پايه‌ي مسائل مربوط به حيطه‌ي كاري خود، اطلاعات مناسبي نيز در مورد استانداردها داشته و بر استانداردهاي مرتبط با كار خود مسط باشد.

در مطلب قبل در مورد استانداردهاي NACE به صورت خلاصه صحبت شد، علاوه بر اين استانداردها، موسسات ديگري نيز به تدوين و ارائه استاندارد پرداخته‌اند كه به مرور برخي از استانداردهاي مهم و مرتبط با شرايط كاري مهندسان خوردگي معرفي خواهد شد.

خوردگي به تخريب ماده (معمولا يك فلز) در نتيجه‌ي واكنش آن با محيط اطراف، اطلاق مي‌گردد.بيش از 20 تعريف از خوردگي در منابع مختلف آورده شده است. همه‌ي اين تعاريف به نوعي صحيح هستند اما در اينجا تعريفي از خوردگي كه توسط NACE ارائه شده است، آورده مي‌شود¹.

تقريبا همه‌ي كساني كه با خوردگي سروكار دارند، با استانداردها، مقالات، كتاب‌ها و گزارش‌هاي ارائه شده توسط NACE آشنا هستند. كلمه‌ي NACE مختصر شده‌يThe National Association of Corrosion Engineers(انجمن ملي مهندسين خوردگي در كشور آمريكا) است. اين انجمن در سال 1934 فعاليت خود را با حضور يازده تن از مهندسين خوردگي شاغل در صنعت خط لوله‌ي اين كشور آغاز كرد. هدف اصلي اين انجمن بالا بردن سطح ايمني عمومي، حفاظت از محيط زيست و كاهش اثرات اقتصادي خوردگي به‌وسيله‌ي گسترش دانش علمي و مهندسي خوردگي بوده است. امروزه بعد از گذشت بيش از 60 سال، اين انجمن به‌عنوان يكي از مراجع علمي معتبر در زمينه‌ي خوردگي در سراسر جهان شناخته شده است و استانداردهاي زيادي نيز در اين زمينه منتشر كرده كه در اكثر مناطق جهان مورد قبول عمومي هستند.

به‌نظر مي‌رسد، مدارك علمي تهيه‌ شده توسط اين انجمن به‌عنوان يكي از معتبرترين مراجع براي مسائل مربوط به خوردگي قابل استفاده هستند. استانداردهاي NACE يكي از پركابردترين استانداردها در زمينه‌ي خوردگي در صنعت نفت و گاز كشور ما به شمار مي‌رود.

جهت كسب اطلاعات بيشتر در مورد NACE مي‌توانيد به سايت اين انجمن مراجعه نماييد.

 1-      NACE Corrosion Engineer Reference Book, Edited By Robert Baboian, Third Edition, Published by NACE International.